ΚΡΙΤΙΚΕΣ ΠΡΟΣΕΓΓΙΣΕΙΣ

ΛΙΤΣΑ ΔΗΜΗΤΡΟΠΟΥΛΟΥ

Φιλόλογος, Κριτικός Λογοτεχνίας

ΚΑΤΩ ΑΠΟ ΤΟ ΦΙΛΙΑΤΡΙΝΟ ΟΥΡΑΝΟ

Ποίηση Αντώνη Γιαννόπουλου:

   «Φιλντισένια» (Πεζοτράγουδα), εκδόσεις Δρυμός, Αθήνα 2007, «Επιστροφή στον Ταΰγετο», εκδόσεις Δρόμων, Αθήνα 2014,  «Τελευταία Παράσταση», εκδόσεις Δρόμων, Αθήνα, 2017.

Γεννήθηκε εκεί που ψήνει ο ήλιος το ψωμί και η θάλασσα το αλάτι, όπως μας συστήνεται σε εισόδιο αυτοβιογραφικό του κείμενο, ο πολύτροπος ποιητής Αντώνης Γιαννόπουλος.

Κάτω από τον Φιλιατρινό ουρανό, εκεί που η δόνηση της ψυχής του λαξεύει τον ευφρόσυνο στίχο του, τον ζυμώνει και τον ψήνει με την αισθαντική ανατριχίλα της Μεσσήνιας ρίζας του, εκεί βρίσκει τη δική του ποιητική περπατησιά ο ποιητής της «Φιλντισένιας» μούσας και της σιβυλλικής θεάς Μαρίας Κάλλας, επιστρέφοντας, με τη φωνή του γέροντα ποιητή-αναχωρητή, στον  Ταΰγετο της καρδιάς του.

   Ώριμος, στοχαστικός, με φιλοσοφική ενατένιση του κόσμου, κοινωνικός, επικoλυρικός, ελεγειακός, ευαίσθητος και συνειδητά άγρυπνος, ελλοχεύει πίσω από τo βιωματικό του σόδεμα με μια τεράστια προσληπτική δεινότητα. Εξετάζει την προσωπική του διαδρομή  μέσα από την διείσδυση στον μικρόκοσμο της χαμογής του.  Ύστερα στρέφεται στα εξώτερα πεδία με γόνιμη ιστορική-ερευνητική ματιά και επιστρέφει ξανά, διερευνώντας τα αίτια του -αναγκαία- μοναχικού, εσωτερικού ποιητικού του διαλόγου. Ενδοσκοπεί, ανακαλεί στη μνήμη, αναμοχλεύει και αγκιστρώνει το πνεύμα στις γενέτειρες ρίζες του, αποζητώντας με την πένα του τη γαλήνη,  τη δικαίωση, το λυτρωτικό απαύγασμα της ζωής και το αισθητά ωραίο.

   Ως σκαπανέας ουσίας με την αμεσότητα της διαίσθησης και ως ποιητής ευδόκιμος με βαθιά ενόραση, χαρτογραφεί το αισθαντικό του απόθεμα σε δύναμη ζωής, καταργώντας το κράτος του ζόφου. Αποκόπτοντας κάθε τι το ερεβώδες, δημιουργεί το συγκινησιακό του αφήγημα σε τέχνη και το μετουσιώνει σε εγκώμιο και αίτημα για κάλλιστο και λέφτερο κόσμο. Η ποίησή του σπλαχνική, της αγιοσύνης και της τρυφερότητας, προτάσσει την ελπίδα ως ανάγκη ζωτική, που οδηγεί στο φως. Τοποθετείται φιλοσοφικά απέναντι στο μεταφυσικό κόσμο, αγναντεύει με σθένος το εναγώνιο πέρασμα στον Αχέροντα. Κι ύστερα φτερώνει ο νους του και στρέφει το βλέμμα του πάνω στον Άνθρωπο. Μέσα από τις υπαρξιακές και προσωπικές του αναζητήσεις, μεστώνει ψυχοπνευματικά και αρθρώνει νιόφαντες διακηρύξεις για την αλήθεια του κόσμου.

   Οι στίχοι του, συντεταγμένοι αβίαστα, με αριστοτεχνική φινέτσα στον κυματόβρεχτο ήλιο και στο αυγινό φως της Μεσσηνιακής φαρέτρας του και δουλεμένοι με δεξιοτεχνία στην υψηλή λειτουργία της ποίησης, μελωδούν κάτω από την καθοδήγηση του υπόγειου βιωματικού του φορτίου. Από τα εσώτερα κατάστιχά του, με τις παλίρροιες του νόστου, εκπορεύεται η ποίηση του Α. Γ. Υψιπετής, ψηλώνει με τη «Φιλντισένια» ενορατική εποπτεία του και αντρώνεται με την «Tελευταία Παράσταση» και τις άριες της Μαρίας Κάλλας ως τα ψηλώματα του Ταΰγετου. Ποίηση καθαρμένη από τον επιτηδευμένο και ρηχό λυρισμό αναδύεται σαν λυτρωτική προσευχή στον κήπο της Γεσθημανή. Η προσωπική του κάθαρση αλλά και η κάθαρση του αναγνώστη συντελείται πάνω στο ιερό θυσιαστήριο, στο αλτάρι της ποίησης.

   Έμφορτη, λοιπόν, η γραφίδα του από στοιχεία μιας ποιητικής στοχασμού, που συνδέεται με την εντοπιότητα και την καταγωγή του, πραγματεύεται το θέμα ενός ενδότερου νόστου-κόσμου, την ποιητική καταγραφή ενός θεατρικοποιητικού δρώμενου και τη διαχείριση μιας ελεγειακής και καινοτόμας μορφολογικά θεματολογίας. Το έργο του ανάγεται, με τις λεκτικές δημοτικές υπομνήσεις αλλά και την απερίφραστη λυρική και ελεγειακή του δεινότητα, σε ύλη βαθιά βιωματική και αφηγημένη. Μετρώντας πίσω του μια ενήλικη ζωή, με σκηνικό υπόβαθρό της την καθημερινότητα του σύγχρονου επίπλαστου κόσμου, ο ποιητής επιστρέφει στα κορφοβούνια του ποιητικού του Ταΰγετου, διαλέγεται με τα παιδικα του βιώματα, προσυπογράφει έναν αυθεντικό ελεγειακό και εγκωμιαστικό ποιητικό λόγο για τη «divina» Μαρία Κάλλας και συνομιλεί με τη θάλασσα και το φεγγάρι, με τα πουλιά και τους χορταριασμένους κάμπους. Με το αίμα του και τον τόπο του δηλαδή.

   Η αγάπη του για την ποίηση,  για τη γλώσσα και την πνευματική εσωτερική ζωή, επιστρατεύουν με ευρηματική δομική μαεστρία τη μούσα του, την Φιλντισένια κόρη, που άλλοτε την αποκαλεί και Ερατώ ή και Ευτέρπη. Η μούσα του στέκει εκεί, κρήνη του, «στον κήπο των εκλεκτών» για να της εκμυστηρεύεται -με λέξεις νιόφερτες που φοδράρουν τον πόνο και τον εξωραϊσμό του-,  τις ενοχικές συνθλίψεις του τόπου μας, τις φάμπρικες της εργατιάς με τα αλλόφυλα σπαθιά που κλέβουν της ζωής το μερτικό μας και τα θρηνολόγια της εμφύλιας συμφοράς μας. Άλλοτε πάλι της σιγοτραγουδά τα ιδανικά της προγονικής κληρονομιάς στα χείλη των κουρσάρων,  που γαλανίζουν, δώρα ακριβά σε υπερπόντιες αχτές.   

   Κι αλλού, τις ανεμοσπορές του μισεμού, την οδύνη του για το κλάμα των μικρών παιδιών, για το μοιρολόι της κατεχόμενης Κύπρου. Διαβάζουμε στη σελ. 9 του βιβλίου με τον τίτλο «Φιλντισένια»: «Χίλιες ζυγές βιολιά σου παίζανε τα όνειρα/ αβασίλευτα./Στην ανέμη της νιότης,/στου χρόνου το γοργό ρυθμό,/έφηβος Μάης ξέπλενε τα προικιά σου.../Κορίτσι αβάσταχτου καιρού/που στις παλίρροιες των νόστων/ θάβεις τους καημούς,/όπως η Άγια θαλασσινή κρύβει/το τάμα της στις απλωσιές του πέλαου!/ Μέσα στους χίλιους ύπνους, Ευτέρπη,/ Ερατώ, σ΄ άγγιξα μια φορά και καλοσύνεψα.» 

   Η μούσα του αντικατοπτρίζει τη λέφτερη κι ακάματη ψυχή, την πολύπαθη πατρίδα με τα ηλιοκαμένα μέτωπα, τον έρωτα που αναλιγώνει τα κορίτσια, που στέκει εκεί που σμίγουν οι πηγές του παραδείσου και πίνουν γλυκό κρασί οι ποιητάδες του ονείρου.

   Τα στοιχεία της φύσης δρουν ως προσωποποιημένα σύμβολα όπως τα ποτάμια, τα ψηλά βουνά, τα πουλιά και νοηματοδοτούν καταστάσεις και ιδέες. Η ιερότητα των συμβόλων, η μυστική επικοινωνία με τις υπερφυσικές δυνάμεις, στοχεύουν να προτάξουν  την εσωτερική αλήθεια του ποιητικού υποκειμένου. Τα φυσικά στοιχεία και τα ζώα λειτουργούν μέσα στη θεματολογία του με μια σημειολογία. Τα ζώα ή τα πουλιά δεν έχουν απλά τη θέση ζώων και πουλιών στον ποιητικό του καμβά αλλά, όπως στο δημοτικά τραγούδια, υποδηλώνουν πράγματα και ιδέες. Γράφει στη σελ. 40 στη συλλογή «Φιλντισένια»: «Ε! Σεις ποτάμια, ψηλά βουνά/κι εσείς χορταριασμένοι κάμποι,/μετά από τόσους παιδεμούς/αποσπερού ξαναγυρνώ σε σας,/όνειρα κι αλήθειες δώστε της./Κι εσείς διαβατικά πουλιά/πετροχελίδονα/ στους πέντε δρόμους/στα κρεμαστά νερά/στείλτε τα συχαρίκια μου.»

   Συνομιλεί επίσης και ως γέροντας σοφός αναχωρητής, με προφητική και νουθετική διάθεση, με τη νέα γενιά που βρίσκεται γνωστικά και εμπειρικά στην αντίπερα όχθη. Με τον αναχωρητή στο κεντρικό πλάνο του βιβλίου «Επιστροφή στον Ταΰγετο», συνομιλεί με τις φωνές νέων αναγνωστών και με το Χορό, που συνεπικουρούν στην εξέλιξη του μύθου και της αφηγηματικής του δράσης. Θέσεις και αντιθέσεις, στάσεις και αντιστάσεις λειτουργούν λυτρωτικά, απελευθερωτικά στα κακώς κείμενα του σημερινού γίγνεσθαι και στέκουν φάροι για τη σύγχρονη νιότη. Διαβάζουμε στη σελ.  του βιβλίου με τον τίτλο: «Επιστροφή στον Ταΰγετο»: «Ποιητής: Καλύτερα να σταθώ στο βάθρο της ταπεινότητας παρά να νιώσω στην καρδιά μου το βάρος της ενοχής. Κι αφού η δική σου καρδιά δεν ξέρει πού ν΄ ακουμπήσει από μίσος, θυμήσου Τύραννε. Πάνω στην άκρη της νιότης μου άφησα ένα μικρό κλωνάρι ελιάς για σένα. Αν μπορείς, φύτεψέ το στην αντηλιά της ειρήνης...»

   Με το βαθύ βίωμα του σοφού, στο οποίο παραπέμπει η ισχυρή φωνή της ποίησής του σε β! ή γ! γραμματικό πρόσωπο, κυματίζει από το παρελθόν στο παρόν με την ειλικρίνεια της γραφής του, την ποιοτική και ποιητική χρήση της γλώσσας, την επιλεκτική θεματολογία του και τον εκπεφρασμένο εσωτερικό του πλούτο. Γιατί αυτά υφαίνουν τη γερή αρματωσιά του ποιητή Α. Γ., ακριβά του σήμαντρα που τον οδηγούν από το εσωτερικό του ταξίδι να αγναντέψει σαν σοφός αναχωρητής τον κόσμο και να κάμει το ταξίδι του σοφού Οδυσσέα. Κι αυτή η γερή αρματωσιά του στοχαστικού νου του είναι θεμελιωμένη στη γενέτειρά του, στα Φιλιατρά, με το βαθύ φυσιολατρικό στοιχείο και την ματαλαμπαδεύει στον Άνθρωπο. Θα τολμήσω να πω, ότι ο Α. Γ. είναι ένας γνωστικός, φιλόσοφος, ανθρωποκεντρικός ποιητής, που τον απασχολεί πολύ έντονα το μεταφυσικό βίωμα και μέσα από την ψυχοπνευματική του πάλη το μεταμορφώνει σε αυθεντικό αίτημα ζωής.

   Ο Ρομαντισμός προικοδότησε την ποίησή του Α.Γ. με πολλά από τα πάγια χαρακτηριστικά του. Ο κυρίαρχος ιδεαλισμός, η αστείρευτη δημιουργική φαντασία, η υποκειμενική αντίληψη της φύσης, η μεγάλη σημασία του αισθήματος, η ποικιλότροπη χρήση της συμβολικής εικόνας, η έκφραση του υψηλού, η αυτάρκεια της πληθωρικής γλώσσας, προσδίδουν μια ρομαντική απήχηση και μια αρμονική μουσικότητα στην ποίησή του.

Η θεατρικότητα, επίσης, είναι ένα από τα βασικά στοιχεία στην ποίησή του. Στο έργο του «Επιστροφή στον Ταΰγετο» επιτυγχάνεται με τους διαλόγους μεταξύ των προσώπων, με την κινητικότητα των ηρώων του αλλά και με τη γενικότερη θεατρική δράση, που δημιουργεί ο ποιητής στα ποιητικό-θεατρικό του πόνημα. Διακρίνουμε, δηλαδή, στα ποιήματά του μια σκηνοθετική οργάνωση του χώρου και των προσώπων, σα να παρακολουθούμε μια θεατρική παράσταση, βλέπουμε τα πρόσωπα να μιλούν και να κινούνται και αποκτάμε έτσι την αίσθηση πως γινόμαστε θεατές της δράσης των προσώπων του ποιήματος.

   Στον ελεγειακό του λόγο, όπως ο ίδιος ο ποιητής χαρακτηρίζει το βιβλίο του «Τελευταία παράσταση» στο εξώφυλλο, μας συγκινεί θρηνώντας για τη φωνή της Μαρίας Κάλλας που σιώπησε αλλά παράλληλα υμνεί τον μύθο της μεγάλης σοπράνο, της Ελληνίδας ιέρειας. Η ελεγειακή ποίηση με την αρχαιοελληνική ρίζα της και την απαιτητική της δόμηση γίνεται πράξη στην γραφίδα του Α.Γ. Διαβάζουμε στη σελ. 23 του βιβλίου: «Είδα τα μάτια σου θλιμμένα κι είπα/να σου ετοιμάσω μια γιορτή/πάνω στης γης τον ιερό ομφαλό./Εκεί, που στοίχειωσαν οι φωνές των ποιητών...Πες μου την άρια...Addio del passato bei sogni ridenti...». Και στη σελ. 26 υμνώντας την τιτάνια σοπράνο, γράφει: «AVE MARIA./ Διαλεχτή κι αγαπημένη των μουσών./Σε τούτο τον κόσμο, άλλη «Ντίβα» δε χωράει!/ «Άλκηστη, Lucia, Leonora» μορφές/που ύψωσε η γλυκιά φωνή σου...».

   Λέγεται πως η  ανθρώπινη διάνοια με τις εικόνες άνοιξε το δρόμο της Ποίησης. Τα εικονοποιήματα των συλλογών του Α. Γ. με τη σκηνοθετική του μαεστρία καταγράφουν το φως και τις φωτοσκιές, εντοπίζουν το ευτελές, το θρηνώδες, το απωλεσθέν και το μετουσιώνουν σε αξία. Εικόνες κινητικές κατακλύζουν τα βιβλία του, που στα κελάρια τους κρύβουν τη ζέση για τον Άνθρωπο και τις υψηλές ευαισθησίες του ποιητή. Λέξεις νιόφερτες με τα διαβατάρικα πουλιά από το πορφύρι της Ιόνιας θάλασσας στο ποιητικό κατώφλι του, μετασχηματίζονται σε υψηλούς στοχασμούς άλλοτε με επιταχύνσεις και κορυφώσεις και άλλοτε με υφέσεις και σιωπές.

   Κι αφού η Ποίηση είναι μια ιδιάζουσα μορφή της ζωής μας, μια ετεροπρόσωπη όψη της ζωής, εύκολα μπορούμε να θεωρήσουμε, πως η ποιητική εικόνα στο ποιητικό έργο του Α. Γ. είναι το όχημα μέσω του οποίου η ποίηση επανασημασιοδοτεί τη ζωή, την ψηλώνει, της προσδίδει νέες αξίες και οράματα.

   Ολοκληρώνοντας την κριτική μου ματιά στο ποιητικό έργο του ακμαίου ποιητή Αντώνη Γιαννόπουλου, ομολογώ το αυτονόητο για τους αναγνώστες-μελετητές του έργου του: Πολύ λίγο φως έριξα στη λυρική, στοχαστική, μαχητική, φιλόσοφη και ελεγειακή ποίηση του πνευματικού ανδρός.

   Κλείνοντας, σας προτρέπω, να αφουγκραστούμε, μέσα από την ποιητική φωνή του αναχωρητή, την κατάθεση του ποιητή μας: «Σταθείτε σε μέρη που τα πνίγει η φτώχεια και η ανέχεια. Κοντά σε σκλάβους... Στα κρεβάτια του πόνου, παρηγορήστε αρρώστους, ανήμπορους, ξεχασμένους που δεν αγαπήθηκαν... Μην αγνοείτε, πως κάτω από τον ήλιο οι άνθρωποι στέκονται όλοι ίσοι...».

Αθήνα 24/12/ 2019

Καλλιόπη Δημητροπούλου

 =====

ΤΟ ΝΕΟ ΤΕΥΧΟΣ ΝΟ 72 ΤΟΥ ΚΕΛΑΙΝΩ

 

ΔΙΕΘΝΗΣ ΔΙΑΓΩΝΙΣΜΟΣ ΠΟΙΗΣΗΣ 2020 (ΚΥΠΡΟΥ)

Διεθνής Διαγωνισμός Ποίησης 2020

Οργάνωση

Από  την «Εταιρεία Πολιτιστικής Κληρονομιάς Κατωκοπιάς (Κύπρου)» η οποία είναι ένας η κερδοσκοπικός οργανισμός ο οποίος στοχεύει στην ανάδειξη της πολιτιστικής κληρονομιάς του κατεχόμενου (από  τα τουρκικά στρατεύματα κατοχής από το 1974) χωριού Κατωκοπιά της Κύπρου.

Τα στοιχεία της «Εταιρείας» είναι:

Διεύθυνση: Οδός Αυλώνος 11, Περιστερώνα 2731, Κύπρος

Ιστοσελίδα στο διαδίκτυο:  www.katokopiaheritage.org.cy

e-mail:  esmichae@cytanet.com.cy

τηλ.: 00357-97812929

Στόχοι

1.     Η γνωριμία με την ιστορία και τον πολιτισμό της Κύπρου και η διαφώτιση για το κυπριακό πρόβλημα (λόγω της συνεχιζόμενης τουρκικής στρατιωτικής κατοχής μέρους της Κύπρου).

2.     Η συνεργασία με ανθρώπους από άλλες περιοχές/χώρες.

Όροι

-Η συμμετοχή είναι ελεύθερη για όλους και μπορούν να γράψουν  σε οποιαδήποτε γλώσσα, κατά προτίμηση (χωρίς να αποκλείονται άλλες) πανελλήνια δημοτική, κυπριακή διάλεκτο, τουρκική, αγγλική, γαλλική, γερμανική, ρωσική, ισπανική, ιταλική, αραβική.

-Ένα ποίημα από κάθε συμμετέχοντα.

-Ελεύθερο θέμα

-Μέγιστος αριθμός στίχων: 30

-Να αποσταλούν 10 αντίγραφα του ποιήματος (μόνο ταχυδρομικώς) στη διεύθυνση: Γιώργος Μιχαηλίδης, Οδός Αυλώνος 11, Περιστερώνα 2731, Κύπρος.

Ο φάκελος να περιέχει μόνο τα αντίτυπα,  το ψευδώνυμο του ποιητή και ένα μικρότερο κλειστό φάκελο. Ο μικρός κλειστός φάκελος θα πρέπει να περιέχει τα στοιχεία του ποιητή (πραγματικό όνομα, ψευδώνυμο, διεύθυνση, τηλέφωνο και e-mail).

-Τελευταία μέρα υποβολής των συμμετοχών η 15η Μαΐου 2020.

Επιλογή ποιημάτων

Η Κριτική Επιτροπή θα επιλέξει τα καλύτερα 20 και μερικά επιλαχόντα ποιήματα μέχρι την 7^η Ιουνίου.

Ενημέρωση και καθοδήγηση επιτυχόντων

Εντός του Ιουνίου θα ενημερωθούν οι επιτυχόντες για τη δεύτερη φάση του Διαγωνισμού. Όσοι διαμένουν εκτός Κύπρου θα βοηθηθούν στην εξεύρεση αεροπορικών πτήσεων και ξενοδοχείων για την παραμονή τους στην Κύπρο το Σεπτέμβριο (τα οποία θα πληρώσουν οι ίδιοι).

Πρόγραμμα 2ης φάσης Διαγωνισμού

Μεταφορές και ξενάγηση:

Η «Εταιρεία Πολιτιστικής Κληρονομιάς Κατωκοπιάς» θα προσφέρει (δωρεάν) στους συμμετέχοντες (από την Ελλάδα και άλλες χώρες κατά την παραμονή τους στην Κύπρο) τις μεταφορές και ξενάγηση τους: (α΄) μεταφορά από και προς το αεροδρόμιο, (β΄) μεταφορά στο χώρο της Εκδήλωσης, και (γ΄) ξενάγηση σε χώρους με αρχαιολογικό ή πολιτιστικό ενδιαφέρον και στη νεκρή ζώνη Κατωκοπιάς, το διήμερο Παρασκευή-Σάββατο 4-5 Σεπτεμβρίου 2020.

Εκδήλωση (Κυριακή 6 Σεπτεμβρίου):

1. Απαγγελία ποιημάτων από τους συμμετέχοντες ενώπιον της Κριτικής Επιτροπής και του κοινού. Θα υπάρχει μετάφραση των ποιημάτων (εάν σε ξένη γλώσσα).

2. Καλλιτεχνικό πρόγραμμα (προβολή κυπριακού πολιτισμού)

3. Διαφώτιση για το κυπριακό πρόβλημα

4. Ανακοίνωση αποτελεσμάτων Διαγωνισμού και βραβεύσεις (3 πρώτα βραβεία και 3 έπαινοι). 

ΠΑΓΚΟΣΜΙΑ ΗΜΕΡΑ ΠΟΙΗΣΗΣΗ πριν εννέα χρόνια

 

ΣΤΟ ΠΟΛΙΤΙΣΤΙΚΟ ΚΕΝΤΡΟ ΔΗΜΟΥ ΙΛΙΟΥ

ΠΑΓΚΟΣΜΙΑ ΗΜΕΡΑ ΠΟΙΗΣΗΣ

ΧΡΟΝΙΑ ΠΟΛΛΑ Σ' ΟΛΟΥΣ ΤΟΥς ΠΟΙΗΤΕΣ ΤΟΥ ΚΟΣΜΟΥ

ΠΟΙΗΜΑΤΑ ΜΕΛΩΝ ΤΟΥ CLUB ΚΕΛΑΙΝΩ

Πάνδημη σιωπή

Δες, σώπασαν κι οι ποιητές,
με βυθισμένα πόδια στην ιλύ
των εκβολών του Έβρου,
με διδυμότειχα ακροδάχτυλα
σε εικονικές σκανδάλες περασμένα.

Δες, σώπασαν κι οι ποιητές,
ηχούν μονάχα συριγμοί
από παιδιάστικα πνευμόνια στο αρχιπέλαγος,
ερπύστριες οι θύελλες
ισοπεδώνουν της Σαπφούς τη νήσο.

Δες, σώπασαν κι οι ποιητές,
με χέρια άχρηστα κουπιά,
ριγμένα στ' ακρογιάλι
-στης πανδημίας τον καιρό
εμπύρετοι οι φόβοι -
με δισκοπότηρα και σύριγγες
κρεμάμενά τους περιδέραια,
ιχνηλατούν απελπισμένα, λέξεις

και σιωπούν,
γερνούν,
μέρα τη μέρα,
κύτταρο το κύτταρο,
φόβο τον φόβο.

Δίσεχτοι κι ύπουλοι οι καιροί, θα πεις.
Πάνδημη τούτη η σιωπή
και με τρομάζει.

Βαρβάρα Χριστιά,

====

ΓΥΝΑΙΚΑ

Ι

Ανίδεη, ανυποψίαστη μήτρα,
όπου, του ωραίου το σπέρμα καρτερείς
στα βάθη σου να πνίξεις, καταλύτρα δύναμη του θανάτου και της ζωής.

Το αίμα σου, αδηφάγα φλόγα, δίχως
βούληση, ποταμός τυφλής ορμής,
μα εκεί, απ' την ηδονή στενάζει ο στίχος
κι ο στοχασμός κυλάει της μουσικής.

Νόθα παιδιά σου τα όνειρα, οι αιώνες
κατάπληκτοι στο φέγγος που σκορπάς
και υψώνονται οι "βωμοί" και οι "Παρθενώνες"
σ' ένα σου μόνο νεύμα όπου περνάς.

Πάντα μπροστά σε Σένα φέρνει ο δρόμος,
το κάθε τι από Σένα ξεκινά,
την ανυπότακτη σου σάρκα, νόμος
άλλος από τη βία δεν κυβερνά.

ΙΙ

Τίποτα δεν αξίζει έξω από Σένα
κι ειν' ετερόφωτα όλα, όσα μπορεί
απ' την πνοή να υψώνονται φερμένα

της Τέχνης και να λάμπουν στη ζωή.

Κι είναι κλεισμένο στα μικρά σου χέρια,
σαν ένα μικρό "τίποτα", το παν,
στα δάχτυλα σου ανάμεσα, τ' αστέρια
σαν ποταμός χρυσός κατρακυλάν.

Ο,τι μπορεί στη μοίρα του θανάτου
παλληκαρήσιο αντίκρυ να σταθεί,
ό,τι χαμογελά στη γη εδώ κάτου,
του ανθρώπου, ό,τι χαρά είναι και τιμή,

είναι από Σένα: Η ομορφιά των τόπων,
η δόξα των λαών και των καιρών,
τα γεννημένα, απ' των ωραίων κόπων
θαύματα, των ανθρώπων και των θεών.

Γιώργος Λιάκος

(από την συλλογή ποιημάτων του, "Διάττοντες"

Έκδοση του 1974. Γέννηση του 1911, θάνατος 1983).

====

Το Τραμ και η Μαντάμ

(Ευθυμογράφημα) γράφει ο Νίκος Μίχαλος

   Μόρτης:   Ανεβαίνω εις το τραμ, κατεβαίνει μια μαντάμ, αναμπάμ και παπαντάμ. Κατεβαίνω κι εγώ και την παρακολουθώ. Η μαντάμα είναι πρώτης από φάτσα κ.λ.π., πίσω μου σ’ έχω σατανά. Στο επόμενο το τραμ ανεβαίνει η μαντάμ, ανεβαίνω κι εγώ και καθόμαστε μαζί, της σφυρίζω στο αυτί, στις 7 η ώρα νταν, στου Τζελέπη την ακτή. Γέρνει επάνω μου και λέει: Θα ’ρθω μην ανησυχείς. Ρίχνω το ωρεβουάρ, χαιρετάω τη μαντάμ, κατεβαίνω από το τραμ, κατεβαίνει κι η μαντάμ. Φρέναρε μετά το τράμ και φωνάζουμε πολλοί, αν σε πιάσουμε μωρή θα σε πάμε φυλακή. Ρε τη σκρόφα τη μαντάμ, αναμπάμ και παπαντάμ, μού ’φαγε το πορτοφόλι, να ’το το μεγάλο μπαμ, το επλήρωσα καλά, τώρα τρώω κουλουράκι στου Τζελέπη την ακτή. Θα δουλέψει το τραμ δύο για να πάω στην Αθήνα. Μα σε τραμ δεν ξαναμπαίνω, θα κοιτάω μόνο μέσα κι αν τρακάρω τη μαντάμ θα την πνίξω στην στιγμή ή που θα την τσιτσιδώσω και ας πάω φυλακή. Νόμιζα πως θα την ρίξω, αλλά μ’ έριξε αυτή, τι το ήθελα ο δόλιος το ψου-ψου μες το αυτί και την έπαθα σαν βλάκας που του φάγαν το πουγκί. Α, ρε μόρτη τι σε βρήκε, φάε τώρα κουλουράκι στου Τζελέπη την ακτή. Σου την έσκασε  η γυνή, ωχ σκασίλα και αυτή! Τι το ήθελα το τραμ, αναμπάμ και παπαντάμ.

Υ.Γ.     Μόρτες της νέας εποχής δουλέψτε πατινάκι… Το τραμ κίνδυνος θάνατος, κρατήστε αποστάσεις, μη σας τρακάρει η μαντάμ με το μακρύ χεράκι. Και βάρδα από τις όμορφες, μάγκες μου φυλαχτείτε… Ν. Μ.

====

Η στιγμή της υπέρβασης

Τις τελευταίες μέρες έχουν έρθει όλα πάνω κάτω στον πλανήτη.
Οι δρόμοι αδειάζουν, οι φωνές σιγούν
… ο φόβος, ο φόβος, ο φόβος του αγνώστου.
Είσαι μικρός μπροστά στο άγνωστο.
Ξαφνικά τείχη χτίζονται γύρω σου και λιγοστεύει ο ουρανός
και τα τείχη όλο και υψώνονται και η επαφή
ένοχη χωρίς ελαφρυντικό εκτελείται στα έξι μέτρα.
Την πυροβολούμε δε και στα μάτια ανάμεσα
για να είμαστε σίγουροι πως δεν επέζησε.
Μετά από καιρό θα μάθουμε ν’ αγγίζουμε από την αρχή.
Θα εκτιμήσουμε την ακριβή αίσθηση που αφήνει ένα χάδι.
Με πήρε τηλέφωνο η μάνα μου «Πώς είσαι παιδί μου;» με ρωτά.
«Καλά μάνα» της λέω. «Μη φοβάσαι, όλα υπό έλεγχο.»
Πήρε το τηλέφωνο ο πατέρας μου «Όλα καλά κόρη; Ηθικόν;» με ρωτά.
«Ακμαιότατον» του λέω. «Βαστάμε γερά»
Με πήρε τηλέφωνο η αδερφή μου «Ρε, κοίτα μην πάθεις τίποτα! Δεν μπορώ»
«Πού πάς μαμά;» με ρωτούν τα παιδιά. «Στο νοσοκομείο, αγάπες μου»
«Πάλι στο νοσοκομείο;» μουτρώνουν
«Πάλι ματάκια μου. Η θέση της μαμάς είναι εκεί. Να βοηθήσει όποιον έχει ανάγκη. Αυτό δεν είπαμε ότι κάνει η μαμά;»
«Και πότε θα γυρίσεις;» ρωτά η πιο μικρή μου.
«Όταν σκοτώσουμε τον γίγαντα» της λέω σοβαρά.
Γουρλώνει τα μάτια … «Γιώργο» φωνάζει τον μεγάλο της αδερφό, «η μαμά θα παλέψει με έναν γίγαντα.»

«Όχι, μόνη μου μωρό μου. Είμαστε πολλοί μαζί» της λέω.
«Ε, τότε θα τον νικήσουμε τον γίγαντα μαμά» συνεχίζει. Γεμίζουν τα μάτια μου.
«Και βέβαια θα τον νικήσουμε» της λέω εγώ.
«Λοιπόν τι είπαμε; Προσέχουμε ο ένας τον άλλον, δεν τσακωνόμαστε, ζητάμε συγγνώμη, αγαπάμε πολύ και γελάμε πιο πολύ. Εντάξει;»
«Εντάξει μαμάααα» φωνάζουν και τα τρία μαζί και γεμίζει η αγκαλιά μου παιδιά. Σηκώνομαι, παίρνω τα πράγματά μου, νερό, καφέ, τα γυαλιά μου, κλειδιά, κινητό… βγαίνω από το σπίτι, κλειδώνω και φεύγω.
Τις τελευταίες μέρες όταν πηγαίνω στη δουλειά δεν ξέρω αν θα επιστρέψω. Όλα γύρω μας είναι τόσο ρευστά. Τα πράγματα αλλάζουν ώρα την ώρα. Είναι η στιγμή του θάρρους, η ώρα του χρέους, η ώρα που ζυγίζεις τα πράγματα μέσα σου και βλέπεις αν είσαι στη σωστή μεριά του ποταμού.
Είναι η στιγμή της υπέρβασης… αν φοβάμαι;
Δεν φοβάμαι τη μάχη… φοβάμαι τον απολογισμό μετά το τέλος του πολέμου. Έχω συμβιβαστεί με μια πιθανή ήττα, έχω συμβιβαστεί ακόμα και με την ιδέα ότι ίσως μια μέρα δεν επιστρέψω. Αυτό που δεν αντέχω είναι η σκέψη των ψηλών τοίχων και των άδειων δρόμων. Μου φτάνει η σκέψη ότι αρχές καλοκαιριού η πλατεία θα αντηχεί γέλια παιδικά.

Μένουμε εδώ, στη ρωγμή του χρόνου, στη στιγμή της υπέρβασης, πιστοί στο καθήκον, γιατί όσοι έχουμε κάτι να προσφέρουμε τώρα είναι η ώρα…
Να προσέχετε τους εαυτούς σας… είστε πολύτιμοι.

Ταπεινά,

Σταυρούλα Δεκούλου

Ε Νοσηλεύτρια ΜΕΝΝ, Π. & Α. Κυριακού

====

Στον Κωστή Παλαμά

(Σαν χθες -27 Φλεβάρη- το 1943 έφυγε από τη ζωή)

Σε γύρεψα ω! ποιητή με τ' άγιο καλαμάρι,
που χρόνια αποτύπωνε την άχραντη λαλιά σου,
(όψη Αγίου θύμιζε και μόνο η θωριά σου)
σε βρήκα στα ποιήματα, στων στίχων σου τη χάρη.

Άγρυπνος στα ξορκίσματα της πίκρας μου να βγει,
ανήμπορος ακούμπησα στο χάος της ψυχής σου,
όμηρος εθελούσια της αύρας της γραφής σου,
που λεύτερο με άφηνε στην πρώτη ροδαυγή.

Στα μάτια μου διαβαίνανε οι φωτεινοί σου στίχοι,
γαλήνια με συντρόφευαν τα βράδια μου τα μόνα,
ιέρειες π' ανάβανε δάδες στον Παρθενώνα,
ω! σεις αξίες της ζωής, στοιχήματα στην τύχη.

Εκεί στης λιμνοθάλασσας κάποιο ρηχό βυθό,
με τους καημούς σου συντροφιά στο ήρεμο ακρογιάλι,
(ίδια και μένα η μοίρα μου, κι εγώ δεν γνώρισ' άλλη)
φιλούσα τη σελίδα σου πριν αποκοιμηθώ.

Μανώλης Λυκάκης

. Από την πρώτη μου ποιητική συλλογή,
με λίγες βελτιώσεις τώρα.

====

Το διακύβευμα

 
Τούτες τις συμπληγάδες
που σέρνονται στης γης τα χνώτα
στα ζάρια να τις παίξω
μου 'πε η έγκλειστη ουλή μου.
Ίσως και χάσω
το έσοπτρό μου κλάμα
που σφίγγει με θηλιά
το ράμα της πληγής μου.
Ίσως έτσι να αποσώσω
της ήττας το διακύβευμα.

            Λίτσα Δημητροπούλου

====

Με σημαία την ελπίδα

Κι αν απόψε η θάλασσά μας έχει νάρκες

και τις πόρτες έχει ο ορίζοντας κλειστές

μες στο δάκρυ μας θα σπρώξουμε τις βάρκες

κι ας μην είναι οι προκυμαίες ορατές.

Με σημαία την ελπίδα μας και πάλι

θα σαλπάρουμε για τόπους μακρινούς

θα ν’ το πέλαγο γλυκό, κι αγάλι - αγάλι

θ’ αρμενίσουμε ξανά σ’ ωκεανούς.

Στόχο θα ’χουμε το φως της προσευχής μας

την Ιθάκη μας στα μάτια τ’ ουρανού

θάρρος άφθαρτο απ’ τον ήλιο της ψυχής μας

πόθο άχραντο τη θέωση του νου.

Ιωάννης Παναγάκος

====

Άσπρο-Μαύρο

Η χρονική πληρότητα ήρθε νωρίς.
Τα πρόσωπα άλλαξαν μορφή
κι η ασχήμια ενός ειρωνικού χαμόγελου
έριξε το σκούρο πέπλο του, παντού.
Άσπρο μαύρο γύρω μας.
Αντίθεση τόσο όμορφη, όσο και παγερή.
Δεν σε αγγίζω, δεν σου μιλάω, δεν σε ακούω.
Με μαύρα γάντια κυκλοφορείς.
Κανένα αποτύπωμα πια.

            Λένα Φατούρου

====

ΕΕΕ ΜΑ ΝΑΙΙΙ...
Δέσμιοι της αναισθησίας μας.

Πιαστήκαμε όλοι δέσμιοι εις του ιού την.. .φάκα
γιατί ο ωχαδελφισμός μάς τρύπωσε στη βράκα.
Στον Έλληνα να μην του πεις " δύσκολη είναι η ώρα! "
γιατί σαν τον ανεύθυνο, θα κάψει όλη τη χώρα!
Δεν θα την κάψει με δαυλό, ούτε με βιτριόλι!
Μα θα την κάψει το μυαλό που κυβερνάμε όλοι.
Παράδειγμα δεν τον "ξυπνά" !Δεν σκέφτεται... τ ε λ ε ί α...
Δεν βλέπει πόσοι χάνονται δίπλα στην Ιταλία.
Όλα τα παίρνει αψήφιστα! Ζαμανφουτίστας πρώτος!
Τα λόγια σας, κούφια, απλά! Κι η σιωπή μου κρότος!
Νομίζουν πως τα κλείσαμε όλα σ αυτή τη χώρα,
γιατί είναι μέρες... διακοπών...... ξεκούρασης ...η ώρα...
Στις παραλίες σκόρπισαν σαν τους κοχλιούς στα βράχια...
πράμα δε λογαριάζουνε ... παιδιά ούτε γεροντάκια.
Θα θελα να ταν ψέματα όλο αυτό που ζούμε...
και γρήγορα εις τον ρυθμό ξανά όλοι να μπούμε.
Μα δυστυχώς το ξέρουμε πως σκάβουμε το λάκκο
γιατί η απαιδευσία μας δεν έχει πλέον πάτο!
Κι αν ο ιός εβάλθηκε ... κορώνα να ... φορέσει,
αν δεν ακούμε ειδικούς κι εδώ... Θα βασιλέψει!
Ας μείνουμε στα σπίτια μας. Το έξω δεν μας σώνει!
Αντίθετα, γίνεται εχθρός και πιάνει το ...τιμόνι,
και πάει το καράβι μας ολοταχώς στην ξέρα

για να μη δούνε τα μάτια μας μια καλήν ημέρα!
Αδειάζουμε τα ράφια τους μέχρι να πεις το 'τρία,
θεώρημα κι αξίωμα εις την γεωμετρία.
Αυτός ο νέος ο εχθρός δεν είναι σαν τους άλλους
μα είναι τρομερότερος κι από τους πιο μεγάλους!
Προσωπική την λένε πια ετούτη την ευθύνη
κι αν δεν το μάθει η γκλάβα μας, ΚΑΝΈΝΑΣ δεν θα μείνει!
Η υποδομή στη χώρα μας, έναν αιώνα πίσω!
Δεν θέλω να το φανταστώ κι ούτε και να το ζήσω!
Θα γίνει ο ...τρίτος πόλεμος να βρεις ένα κρεβάτι
για μάσκες θα σκοτώνονται μια δεκαριά νομάτοι.
ΈΛΛΗΝΑ ΒΆΛΤΟ ΣΤΟ ΜΥΑΛΟ : ΤΟ ΜΌΝΟ ΠΟΥ ΜΑΣ ΣΏΖΕΙ
ΕΊΝΑΙ Η ΥΠΕΥΘΥΝΟΤΗΤΑ ΚΑΙ ΌΧΙ ΤΟ ... ΚΑΡΌΤΣΙ!
.............
ΜΕ ΤΟ ΝΟΥ ΚΑΙ ΤΗΝ ΚΑΡΔΙΆ ΣΤΗΝ ΠΟΛΎΠΑΘΗ ΙΤΑΛΊΑ!
ΚΆΝΤΕ Ό,ΤΙ ΧΡΕΙΆΖΕΤΑΙ ΓΙΑ ΝΑ ΜΗ ΓΊΝΟΥΜΕ ΙΤΑΛΊΑ...

            Χρυσούλα Πλοκαμάκη

====

Ο κορωνοϊός Β΄

1.Αφού έκανε του κόσμου τις απάτες,
τον έπιασε του νόμου το σχοινί
και, πράγμα σπάνιο για παραβάτες,
τον κλείσανε τον μάγκα στην στενή.

2.Εκεί περνούσε όμορφα κι’ ωραία,
καθότι κέντρο παραθερισμού(…),
τηλεόραση, αραλίκι και παρέα,
κι' από φαΐ να τρώει του σκασμού.

3.Μέχρι που κάποιοι εγκέφαλοι βλαμμένοι
ψήφισαν νόμο δίχως λογική:
Άδεια να παίρνουν οι φυλακισμένοι!
Κίνητρο για να μπαίνεις φυλακή...

4.Έτσι ο φίλος κάθε τόσο άδεια
έπαιρνε. Κι’ ήταν πάντα συνεπής,
σε όλα τυπικός, χωρίς ψεγάδια,
υπόδειγμα και κύριος περιωπής.
-
5.Αλλά, προχθές τα πάντα καταστρέφει!
Άδεια παίρνει, αλλά αφελώς,

στη φυλακή του ο βλαξ δεν επιστρέφει!
Τον ψάχνουν. Που να είν’ ο απολωλός;

6.Στο κινητό ο διευθυντής τον κατσαδιάζει:
-Που είσαι και εκτέθηκα εγώ;
-Στο σπίτι. Η πολιτεία διατάζει
λόγω κορωνοϊού έξω μη βγω!!!

Λευτέρης Μουφτόγλου

====

Καληνύχτα Ραμόνα

Μου 'παν
να 'χω τον νου μου
εδώ βρυχάται η μαύρη θύελλα
θανάσιμος ιός παρελαύνει.
Μην κυλάς, μην βηχάς, μην
μου 'παν
και κρέμασα τα χέρια μου
απ' τα παράθυρα.
Φώναξα κι άλλους
τροβαδούρους του πόνου
εγώ κρατούσα το βιολί
κι οι άλλοι το δοξάρι.
Viva, viva l' Italia
αναφωνούσαμε.
Μονάχα περιστέρια
και μαύρο χιόνι
περπατούν πια στο Μπέργκαμο
στη Μπρέσια.
Viva, viva l' Italia
καληνύχτα Ραμόνα.
(Για την Ιταλίδα φοιτήτρια, θύμα του κορονοϊού)
20/3/2020       

Λίτσα. Δημητροπούλου